در این مقاله از مجله رپرو به آینده نگری درباره اینترنت فیبر نوری می پردازیم. با افزایش تقاضا برای سرعت بیشتر، امنیت بالاتر و پایداری بیشتر در اتصال، فناوری فیبر نوری به عنوان ستون فقرات ارتباطات دیجیتال در حال تبدیل شدن به استاندارد جهانی است. اما مسیر توسعه آن در ایران و جهان به چه سمتی می رود؟ چه تحولاتی در راه است؟ آیا 5G، ماهواره ای یا وایرلس جایگزین آن خواهند شد؟
آینده جهانی اینترنت فیبر نوری
1. گسترش FTTH در کشورهای پیشرفته
کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، چین، آلمان، امارات و آمریکا با سرعت بالایی در حال گسترش FTTH (Fiber To The Home) هستند. در بسیاری از مناطق شهری در این کشورها، فیبر نوری به عنوان اینترنت پیش فرض جایگزین ADSL و حتی کابل شده است.
2. فیبر به عنوان زیرساخت فناوری های آینده
فیبر نوری به طور مستقیم یا غیرمستقیم، زیربنای فناوری های زیر خواهد بود:
- 5G و 6G
- IoT (اینترنت اشیا)
- شهرهای هوشمند
- پردازش ابری (Cloud Computing)
- متاورس و واقعیت افزوده
- هوش مصنوعی توزیع شده
تمام این فناوری ها به ارتباطی پایدار، کم تاخیر و با ظرفیت بالا نیاز دارند؛ دقیقا چیزی که فقط فیبر نوری می تواند فراهم کند.
3. انتقال به فیبر نوری Passive Optical Network (PON)
جهت کاهش هزینه نگهداری و افزایش بهره وری، نسل های آینده فیبر نوری از ساختارهای PON استفاده خواهند کرد که در آن چند کاربر با استفاده از یک فیبر به شبکه متصل می شوند. نسل جدید آن GPON و سپس XGS-PON خواهد بود که توانایی ارائه سرعت تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را دارد.
آینده فیبر نوری در ایران
1. توسعه زیرساخت ملی فیبر نوری
طرح ملی «فیبر نوری برای همه» توسط وزارت ارتباطات از سال ۱۴۰۱ آغاز شد و هدف گذاری آن پوشش ۲۰ میلیون خانوار تا پایان ۱۴۰۶ است. در حال حاضر، اپراتورهایی مثل شاتل، آسیاتک، ایرانسل، های وب و مخابرات در این مسیر مشارکت دارند.
2. جایگزینی تدریجی ADSL
با فرسوده شدن شبکه های مسی و عدم توانایی ADSL در پاسخ گویی به نیازهای امروز، تا سال ۱۴۰۵ پیش بینی می شود بیش از ۵۰٪ اینترنت خانگی در شهرهای بزرگ به فیبر نوری تبدیل شود.
3. پوشش مناطق صنعتی و تجاری
در بسیاری از شهرک های صنعتی، پروژه های انتقال داده و هوشمندسازی تولید با فیبر نوری در حال اجراست. همچنین مراکز داده، بورس، بانک ها و شرکت های فناوری پیشگام در استفاده از این زیرساخت هستند.
جدول مقایسه پیش بینی های توسعه فیبر نوری تا ۱۴۰۶ (ایران)
| شاخص | وضعیت در ۱۴۰۳ | پیش بینی تا ۱۴۰۶ |
|---|---|---|
| تعداد مشترک فیبر نوری | حدود ۵ میلیون | بیش از ۲۰ میلیون |
| سهم از بازار اینترنت خانگی | حدود ۱۰٪ | بیش از ۵۰٪ |
| شهرهای دارای پوشش FTTH | ۶۰ شهر | بیش از ۲۰۰ شهر |
| سرعت متوسط کاربران | ۵۰ مگابیت بر ثانیه | ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه |
| نرخ مهاجرت از ADSL | روزانه ۵۰۰۰ کاربر | افزایش ۳ برابری |
موانع توسعه در ایران
- هزینه بالای کابل کشی داخلی ساختمان ها
- موانع حقوقی در مجتمع های مسکونی
- عدم آگاهی کاربران از مزایا
- نبود تبلیغات مؤثر توسط اپراتورها
- نبود تجهیزات با قیمت مناسب در بازار
با این حال، حمایت دولت، رشد تقاضا، رقابت اپراتورها و کاهش قیمت تجهیزات در سال های آینده به سرعت این موانع را برطرف خواهد کرد.
فیبر نوری در برابر فناوری های آینده: رقابت یا همکاری؟
| فناوری | مزیت | نقش فیبر نوری در آن |
|---|---|---|
| 5G / 6G | بی سیم بودن | فیبر نوری در هسته شبکه و بین ایستگاه ها |
| Starlink (ماهواره ای) | پوشش جهانی | مکمل در مناطق صعب العبور |
| اینترنت وایرلس رادیویی | نصب سریع | فقط در نبود فیبر نوری کاربرد دارد |
| شبکه برق هوشمند | اتوماسیون انرژی | نیازمند فیبر در مراکز کنترل |
نتیجه: فیبر نوری رقیب نیست؛ ستون فقرات همه این فناوری هاست.
جمع بندی
آینده اینترنت به فیبر نوری گره خورده است. چه در ایران و چه در سطح جهانی، این فناوری به سرعت در حال گسترش است و به زودی تبدیل به استاندارد اتصال اینترنتی خواهد شد. برخلاف تصور، نه تنها با فناوری هایی مانند 5G و ماهواره ای در تضاد نیست، بلکه بستر اصلی آن ها را نیز فراهم می کند. اگر در حال برنامه ریزی برای آینده دیجیتال خانه یا کسب وکارتان هستید، فیبر نوری انتخابی هوشمندانه و آینده نگرانه است.
سوالات متداول درباره آینده اینترنت فیبر نوری
آیا فیبر نوری در آینده منسوخ می شود؟
خیر، حتی در آینده با نسل های جدیدتر (مانند XGS-PON و 10GPON) ارتقا خواهد یافت.
آیا 5G جایگزین فیبر نوری می شود؟
خیر. 5G نیاز به فیبر نوری برای هسته شبکه دارد و مکمل آن است، نه جایگزین.
آیا امکان گسترش فیبر نوری در مناطق روستایی وجود دارد؟
بله، طرح های توسعه روستایی آغاز شده و با کمک دولت در حال گسترش است.
چقدر طول می کشد تا فیبر نوری همه گیر شود؟
با روند فعلی، تا پایان ۱۴۰۶ در اکثر شهرها و تا ۱۴۰۸ در اغلب مناطق کشور پوشش خواهد یافت.
