ایرانیان از دیرباز به پاکیزگی و بهداشت توجه ویژه‌ای داشته‌اند و پیش از بسیاری از ملل دیگر اقدام به ساخت حمام یا همان گرمابه‌های قدیمی کرده‌اند. هرچند که با گذشت زمان، حمام‌های رومی به دلیل اهمیت اجتماعی و سیاسی بیشترشان شناخته شدند، اما ریشه‌های اولیه این بناها در فرهنگ ایرانی نهفته است. در این مقاله به بررسی یکی از این گرمابه‌های باستانی می‌پردازیم تا دوباره ارزش‌های معماری و فرهنگ ایرانی-اسلامی را مرور کنیم.
گرمابه سلطان امیر احمد – کاشان، ایران
این حمام تاریخی که در قرن شانزدهم ساخته شده، امروزه به جای کاربری اصلی خود به عنوان حمام، به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است. در ساخت این بنا، مصالح و عناصر معماری تنها برای پاکیزگی نبوده و این مکان به عنوان محلی برای استراحت، تعاملات اجتماعی و حتی عبادت استفاده می‌شده است. در واقع، می‌توان این حمام را به عنوان یکی از اولین مدل‌های مراکز اسپا در جهان دانست.
پیشینه این حمام به دوره قاجار بازمی‌گردد و همانند دیگر آثار هنری معماری ایرانی، با کاشی‌های فیروزه‌ای زیبا و تزئینات طلایی مزین شده است. این گرمابه از دو بخش اصلی تشکیل شده است: سربینه و گرم‌خانه. سربینه، که به شکل هشت‌گوش طراحی شده، به عنوان رختکن حمام استفاده می‌شده و به دلیل ورودی بودن، با تزئینات بیشتری همراه بوده است. گرم‌خانه بخش کاربردی حمام شامل خزینه، محل استحمام و مکانی برای مشت و مال بوده و طراحی ساده‌تری داشته است.
این حمام نه تنها نشان‌دهنده ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی دوران خود است، بلکه به دلیل کمبود امکانات بهداشتی در آن زمان، نقش مهمی در زندگی روزمره مردم ایفا می‌کرده است. امروزه این بنای تاریخی به عنوان موزه‌ای نگهداری می‌شود و در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است، یادگاری از دوران پرشکوه معماری و فرهنگ ایرانی.
